SOSİAD Dünya Soğutma Günü Etkinlikleri Çerçevesinde “Soğutma Değerlidir” Etkinliği Düzenlendi

SOSİAD, “Soğutma Değerlidir” Etkinliği SOSİAD (Soğutma Sanayi İş İnsanları Derneği), 26 Haziran Dünya Soğutma Günü etkinlikleri kapsamında “Soğutma Değerlidir” teması ile üyeleri, sektör profesyonelleri, akademisyenler ve basın mensuplarıyla bir araya geldi. 23 Haziran Perşembe günü CVK Park Bosphorus Hotel’de yapılan etkinliğin seminer bölümünde; SOSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Hayati Can’ın açılış konuşmasının ardından TEMA Vakfı Uluslararası İlişkiler ve İklim Koordinatörü Burcu Genç, Yeşil Dönüşüm ve Dış Ticaret Uzmanı Dr. Meral Gündüz, Beykoz Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölüm Başkanı Prof. Dr. Y. Birol Saygı ve HMSF A.Ş. Proje Satış ve Geliştirme Direktörü Saniye Starr sunumlarını gerçekleştirdi.

Dr. Kadir İsa moderatörlüğünde gerçekleşen seminerde Burcu Genç “İklim Değişikliği ve Dünya Nereye Gidiyor” başlıklı sunumuna; iklim, hava durumu, klimatoloji, iklim değişikliği, sera etkisi kavramlarını tanımlayarak başladı ve 1950’lerde, sanayi devrimi ile başlayan süreçte insan kaynaklı sera gazlarının artışına çarpıcı sayısal örnekler verdi. Burcu Genç, özetle şu bilgileri verdi:

SOSİAD, “Soğutma Değerlidir” Etkinliği Dünya nüfusunun yarısından fazlasının yaşadığı kentler, toplam enerji tüketiminin 2/3’ünden sorumludur. CO2 emisyonlarının %80’inin geldiği kentler, iklim değişikliğinin en büyük etkeni ve etkilenenidir.
“Atmosferik değişimler üzerine gözlem yapan ve verileri değerlendiren, Hawaii’de bulunan Mauna Loa Gözlem Evi’nin 1960-2020 tarihleri arası yaptığı karbondioksit ölçümlerine göre 280 ppm olan CO2 emisyonları günümüzde 420 ppm’in üzerine çıkmıştır.
Türkiye’den elde edilen istatistiklere göre ise 1990’da 4 ton CO2e /kişi emisyon  hacmimiz 2020 yılında 6.3 ton CO2e/kişi seviyesine, 220 milyon ton CO2e toplam emisyon hacmi ise 524 milyon ton CO2e seviyesine ulaşmıştır. Her ne kadar pandemi döneminde bir miktar düşüş görülmüş olsa da yeniden pandemi öncesi döneme geri dönülmüştür.

Enerji, binalar, ulaşım, atık yönetimi ve tarım gibi önemli CO2 emisyonu kaynakları değerlendirilerek iklim değişikliği ile mücadelede yerel yönetimlere büyük sorumluluk düşmektedir. Sıcaklık artışları 2100 yılında 4, hatta 6 santigrat dereceye ulaşabileceği öngörülmektedir. Bu nedenle, Rüzgâr koridorları ve yeşil alanların artırılması büyük önem taşımaktadır.
Su güvenliği ve gıda üretiminin azalması, yaşamı tehdit eden unsurlardır. Yerelin özelliklerine uyumlu hale getirilmiş, içeriğinde azaltım ve uyum başlıklarının her ikisinin de bulunduğu ‘iklim eylem planları’ yapılmalıdır.

Fosil yakıtlardan vazgeçmek, enerji verimliliği çalışmalarını arttırmak ve yenilenebilir kaynaklardan enerji üretimini odaklanmak gerekmektedir.”
Dr. Meral Gündüz “İklim Değişikliği ile Mücadele ve Yeşil Dönüşüm” başlıklı sunumunda; BM tarafından belirlenen Sürdürülebilir Kalkınma için Kalkınma Amaçları, Paris Anlaşması, Avrupa Yeşil Mutabakatı, Yeşil Dönüşüm, Fit for 55 hakkında genel bilgiler verdikten sonra özetle şunları söyledi: “Enerji tüketiminden kaynaklanan karbon emisyonları ile sanayideki süreç emisyonları, toplam emisyonların %35’ini oluşturuyor. Tarım ve gıda sektöründe enerji tüketiminden kaynaklanan CO2 emisyonları yaklaşık %10.4 (9.4 Mt) paya sahiptir. İş dünyasını yeni bir rekabet ortamı bekliyor. Bu yeni rekabet ortamına hazırlanırken, yeşil dönüşüm için yatırımların finansmanına yardımcı olabilecek Ticaret Bakanlığı’mızın Pazara Giriş Belgeleri ve Tasarım destekleri gibi kaynaklar mevcuttur. Kalite, Çevre ve Sosyal Sistem Belgelendirmeleri başta olmak üzere Sürdürülebilirlik Raporlaması-GRI (https://www.globalreporting.org ) ve CDP Raporlaması (https://www.cdp.net ) yeşil dönüşüm sürecinde giderek önem kazanmaktadır.”

Prof. Dr. Y. Birol Saygı “Gıda ve Soğutma” başlığı altındaki sunumunda şu bilgileri verdi: “Bir insan, yaşamı boyunca ortalama 200.000 kez yemek yer, bu da yaklaşık 30 ila 40 ton gıda demektir. Milat saydığımız 0 yılında 170 milyon olduğu tahmin edilen dünya nüfusu 1800 yılda 1 milyar artışa karşılık son 50 yılda 4 milyar artmıştır. 2020 yılında dünya nüfusu 7.78 milyara erişmiştir. Ülkelerin kaynak kullanım hızı farklı olduğundan ‘Limit Aşım Günü’ ülkelere göre değişmektedir. Türkiye’nin Limit Aşım Günü, 2019 yılında 11 Temmuz olmuştur. Yani kendi doğal kaynaklarının sağladığı bir yıllık potansiyeli 11 Temmuz’da tüketmiş olan Türkiye, 1.9 dünya varmış gibi yaşamaktadır. ABD 5.1 ve Avustralya 4.1 ile başı çekerken bu katsayı ortalaması dünya geneli için 1.7’dir. ‘Avrupa’nın ekmek sepeti’ olarak bilinen Ukrayna, dünya çapında kullanılan pek çok tahıl ve bitkisel yağın önemli bir üreticisi ve dünyanın en büyük Ayçiçek yağı ihracatçısıdır. Bu ülkenin emtia üretimi o kadar önemlidir ki savaş ile bu üretimin kesintiye uğraması üzerine, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), uluslararası gıda ve yem fiyatlarının %20’ye kadar artabileceğine dair uyarıda bulunmuştur.
İnsanlığın kabaca 3 milyon, mikroorganizmaların ise 3 milyar yıldır var olduğu tahmin edilmektedir. Louis Pasteur, ‘Doğada sonsuz küçüklüktekinin rolü, sonsuz büyüklüktür’ demiştir. Bu nedenle mikroorganizmaları çok iyi tanımalı, edindiğimiz bilgileri çok iyi kullanmalıyız. Gıdaların işlenmesi ve saklamasında; pastörizasyon, sterilizasyon, kurutma, konsantrasyon, donmuş muhafaza, radyasyon gibi Fiziksel Teknikler, gıdalara kimyasal koruyucu madde katılması, tuzlama ve şekerleme gibi Kimyasal Teknikler ile enzimatik ve biyolojik asitlendirme gibi Biyolojik Teknikler kullanılmaktadır.
Gıdalarda kalite düşüşü asla tamamen engellenemez, sadece yavaşlatılabilir
Asla unutulmaması gereken hususlar şunlardır: Gıda işlemede hiçbir zaman hammadde kalitesinin üzerine çıkılamaz. Hammaddelerin, amaca uygun depolama ve işleme yöntemleri uygulandığında son ürün kalitesi yüksek olur. Gıdalara ‘Gıda İşleme ve Depolama Yöntemleri’ uygulayarak gıdalarda kalite bozulması durdurulamaz, sadece yavaşlatılabilir. Yani gıdalarda kalite düşüşü asla tamamen engellenemez.
Soğuk zincir, ürünleri soğuk tutmakla değil, sıcaklık kontrolü ile ilgilidir. Soğuk zincir teknolojilerinde önemli gelişmeler olmuştur, ancak bu çözümler genellikle pahalı olduğu için maliyet baskısı altında, kolaylıkla bulunabilir, kullanılabilir olmamaktadır. Artan yasal düzenlemeler soğuk zincir yönetimi üzerinde bir baskı unsurudur. Soğuk zincirlerde kullanılan hidroflorokarbonlar (HFC) gibi soğutucu akışkan gazlar, yüksek sera gazı emisyonlarından sorumludur. Soğuk zincirde dağıtım, teslimat riskleri ve insan kaynaklı riskler de bulunmaktadır.
2020 yılı verilerine göre Türkiye’nin toplam 54.782.485 ton sebze ve meyve üretimi bulunmaktadır. Ülkemiz dünya sebze üretiminde dördüncü, meyve üretiminde beşinci sıradadır. Üretilen sebze ve meyvelerin bir kısmı tarladan tabağa ulaşamadan kaybedilmektedir. Bu kaybın önlenebilmesinde soğutma ve soğuk zincir, büyük önem taşımaktadır.”

Saniye Starr, İklimlendirme Soğutma sektörünün en büyük fuarı olan ISK-SODEX’in 25-28 Ekim 2023 tarihinde yapılacak olan organizasyonu için yenilenen mekan ve kapsam bilgilerini paylaştı. Starr özetle şunları söyledi: “2021 yılında düzenlenen ISK Sodex fuarında 36.093 m2 sergi alanı satışı yapılmıştı. Bu fuarda 27 ülkeden 89 kuruluş dahil olmak üzere 812 katılımcı yer aldı. 25-28 Ekim 2023 tarihleri arasında düzenlenecek fuarda ise satış hedefimiz; 44.000 metrekaredir. 2023 yılında 16.sı düzenlenecek ISK Sodex fuarı, yeni alanına, Yeşilköy’de, İstanbul Fuar Merkezi’ne geçiyor. Fuar çerçevesinde yapılacak; B2B Area, B2B Matchmaking, Forum Alanı, Ustalar Ligi, Resim Yarışması ve hediye çekilişi etkinlikleri de fuarın başarısını destekleyecek.”

Etkinlikte sunum yapan konuşmacılara Teşekkür Belgesi takdiminin ardından sektörel dernek, vakıf, birlik temsilcilerinin Dünya Soğutma Günü’ne dair kısa bilgilendirici konuşmaları yer aldı. Etkinlik, yine bilgi alışverişlerinin devam ettiği nezih bir kokteylle son buldu.

“İklim değişikliğine ilişkin çalışmalarımızı başlattık”
Dünya Soğutma Günü kapsamında açıklamalarda bulunan Hayati Can, “Bugün iki tane temel mesajımız olacak. Bir tanesi, iklim değişikliği ve iklim değişikliğinin sonuçları. Türkiye Paris anlaşmasına imza attı. Dolayısıyla yeşil dönüşüme doğru ilerlememiz gerekiyor. Diğer konu ise iklim değişikliğinin yan etkileri. Dünyada gıda krizi bekleniyor. En iyi ihtimali yüzde 30 ile gıda ürünlerinde düşme olacak. Biz şu anki gıdadaki durum ne, dünyada nasıl gıda işleyişi var ve son olarak biz önümüzdeki dönemde neler yapabiliriz, bugün bunu konuşacağız. Bununla birlikte uzun yıllardır soğuk zincirin Türkiye’ye yerleşmesi için yıllardır emek veriyoruz. Bu mücadelenin birkaç yönü var. Biri eğitim yönü diğeri ise uluslararası mevzuatı takip ettiğimiz bir komisyonumuz var. İklim değişikliğine ilişkin çalışmalarımızı başlattık. İlerleyen günlerde yeni adımlarla ilgili çalışacağız” şeklinde konuştu.
“Tarladan çatala kadar olan süreçte soğuk zincir haklarını tamamlamamız gerekiyor”
Gıdada kaybın çok yüksek olduğunu belirten Can, “Özellikle yaş sebze alanında yüzde 45’lere dayanan bir kayıp var. Dolayısıyla bizim gıdanın tamamını kapsayan bir soğuk zincir uygulamasını alt yapısını tamamlamamız gerekiyor. Böylelikle iklim değişikliğinin oluşturacağı sorunlarla yüzleşecek hem de gıdadaki maliyetleri düşürecek sisteme doğru ilerlememiz gerekiyor. Bugünün temasını ‘Soğutma Değerlidir’ olarak belirledik. Gıda muhafazasında yüzde 80’in üzerinde soğuk zincir ile gıdalarımızı muhafaza ediyoruz. Sistemin buraya doğru yönetilmesi lazım. Tarladan çatala kadar olan süreçte soğuk zincir haklarını tamamlamamız gerekiyor. Önümüzdeki dönemde temel beslenme sorununu ancak böyle çözeriz” ifadelerini kullandı.
Konuşmasına devam eden Can, “Yaş sebze meyve olarak 55 milyon tonun üzerinde üretimimiz var. Bunun yaklaşık 5 milyon tonunu ihraç ediyoruz. Yaklaşık 25 milyon tonunu Türkiye olarak tüketiyoruz. Ne yazık ki 25-30 milyon yaş sebze meyve kaybının mücadelesini veriyoruz” diye konuştu.

"Soğutma evlerimizden kanser tedavisine kadar kullanılıyor"
Dünya Soğutma Günü’nün 2019 yılında Stephen Gill’in fikri olduğunu belirten SOSİAD Onursal Üyesi Dr.Kadir İsa; “Bu günün amacı, soğutmanın sürdürebilirlik ve dünya açısından her sene düzenlenen etkinlilerle vurgulamaktı. Her yılın farklı teması mevcuttu. Bu seneki tema ‘Soğutma Değerlidir’ olarak belirlendi. Soğutma çok önemli bir husus. Evlerimizde günlük yaşamın her noktasından kanser tedavisine kadar kullanılıyor. Değişik faaliyetler sürdürüyoruz. Ülkemizde 2019 yılının Dünya Soğutma Günü olarak ilanından itibaren SOSİAD, buna sahip çıkarak kutlama ve destekleme etkinliklerine devam ediyor” dedi.