Türk Tesisat Mühendisleri Derneği geleneksel çalıştayı, bu sene “Commissioning” ana temasıyla gerçekleşti

TTMD Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Kemal Gani BayraktarTTMD Commissioning Komitesi tarafından düzenlenen ve Türkiye’de ilk kez “Commissioning” konusunun işlendiği çalıştaya, TTMD Yönetim Kurulu Üyeleri, yurt dışından farklı disiplinlerden davetli konuşmacılar, akademisyenler, alanında uzman mühendisler, mimarlar ve çok sayıda TTMD üyesi katıldı.

Açılış konuşmasını yapan TTMD Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Kemal Gani Bayraktar, “1999 yılından beri aralıksız sürdürülen ve de geleneksel hale gelen TTMD Çalıştaylarından 21.’sini düzenleyerek sektörle olan bilgi paylaşımını sürdürdüklerini ve değer yaratmaya devam ettiklerini belirtti. TTMD Commissioning Komitesi ve uluslararası dernekler AICARR, ASHRAE, ISHRAE ve REHVA’nın çalıştayın düzenlenmesinde destek verdiğini söyleyen Bayraktar; ulusal ve uluslararası sektörel derneklerle eşgüdüm içerinde çalışmalarına devam etmekten memnuniyet duyduklarını belirtti.

MTMD Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim BinerAçılış konuşmasında söz alan MTMD Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Biner, Test Ayar Dengeleme (TAD) konusunda geçmişte bazı ilerlemeler kaydedildiğini ancak “Commissioning” kavramının daha geniş bir çerçevesi olduğunu söyleyerek çalıştay sonunda ülkemiz için kazançlı bir sonuç elde edileceğini belirtti.

Açılış konuşmasında yer alan ISKAV Yönetim Kurulu Başkanı Taner Yönet ise, çalıştay konusunun çok doğru seçildiğini söyleyerek “Commissioning” kavramının sektörümüzce doğru anlaşılarak projelerde doğru uygulanmasını sağlayacaklarını ifade etti.

TTMD Commissioning Komitesi Başkanı Emre Özmen, Türkiye’de Commissioning (Cx) alanında ilk kez bir çalıştay yapıldığına ve bunun ülkemiz için tarihi öneme sahip olduğuna dikkat çektikten sonra, TTMD Comissioning Komitesi’nin kapsamından, çalışmalarından bahsederek çalıştayın amacı ve Cx sürecinin fayda/maliyet analizi hakkında katılımcıları bilgilendirdi. Bina Cx süreci nedir, ne değildir soruları üzerinden Cx kavramını anlatan Özmen, Cx’in Amerika’daki tarihsel sürecini ve fayda-maliyet analizini örnek proje üzerinden paylaştı.

ISKAV Yönetim Kurulu Başkanı Taner Yönet İlk gün öğle arasından sonra yapılan Dünyada Cx Yaklaşımları konulu oturumuna AICARR’dan Ubaldo Nocera, REHVA’dan Cormac Ryan konuşmacı olarak katılırken, oturumun moderatörlüğü Emre Özmen tarafından yapıldı.

Ubaldo Nocera, Cx kavramına ilişkin temel bilgi ve kısaltmaları aktardıktan sonra; Cx’in planlama, tasarım öncesi, tasarım, imalat, yerleşim ve operasyon gibi safhaları hakkında katılımcıları bilgilendirdi. Nocera, ayrıca İtalya’da Cx uygulamaları ve Cx’in işleyişi ile ilgili süreci aktardı.

Cormac Ryan, Cx’i proje tesliminde kalite odaklı bir süreç olarak tanımladıktan sonra COPILOT sertifikalandırma çalışmalarına ve TTMD ile olan birlikteliğine değindi. Ryan, teknik görüntüleme ve Full Cx sertifika süreçlerini anlatarak Cx’in faydalarını paylaştı.

TTMD Commissioning Komitesi Başkanı Emre Özmen, Türkiye’de Commissioning (Cx) alanında ilk kez bir çalıştay yapıldığını söyledi.(sağdan birinci)Moderatörlüğü TTMD Commissioning Komitesi Başkanı Emre Özmen tarafından yapılan Dünyada Cx Yaklaşımları konulu ikinci oturuma ISHRAE’den Maija Virta, REHVA’dan Erick Melquiond konuşmacı olarak katılırken, REHVA’dan Stefan Plesser ile de Almanya’dan canlı internet tabanlı konferans gerçekleştirildi.

Maija Virta sunumuna Hindistan Derneği ISHRAE hakkında bilgi vererek başladıktan sonra Türkiye ve Hindistan arasındaki benzerliğe dikkat çekti ve Türkiye’nin de Hindistan gibi Cx konusunda henüz ilk adımları attığını söyledi. Cx’i bitmek bilmeyen bir yaşam döngüsü projesi olarak tanımlayan Virta; Cx aşamaları ve senaryoları anlattıktan sonra, ISHRAE HVAC Guidebook içeriğiyle ilgili bilgiler paylaştı.

Oturuma canlı bağlantı ile katılarak sunumunu yapan Stefan Plesser, 40 sene öncesine göre çok daha iyi binalar yapıldığını ancak binaların teknolojik olarak potansiyellerinin altında kaldığını söyledi. Günümüzde ve gelecekte daha çok veri alınabileceğini belirten Plesser, teknik gözlem ve sertifikalı bina performansında kat edilen adımlar hakkında bilgi verdi.

Erick Melquiond ise, Türkiye’nin inşaat sektöründe hızlı olduğuna ve Cx açısından doğru bir noktada bulunduğuna dikkat çekerek mevcut binalarda iyileştirme amaçlı Cx’in daha mantıklı ve düşük maliyetli olacağını söyledi. COPILOT’un, projelere değer katmak üzere 3.taraf sertifikasyon değeri olarak çalıştığını belirten Melquiond, TTMD ile yürütülen işbirliği kapsamında Türkiye’de birkaç demo proje hazırlamak ve eğitimler vermek istediklerini ifade etti.

TTMD Commissioning Çalıştayı TTMD Commissioning Çalıştay’nın ikinci günü sabah yapılan Türkiye’de Commissioning Bakış Açısı Paneli’ne İsmet Mura (Aktes Mühendislik A.Ş.) moderatörlük yaparken, Panele Cüneyt Mert (GEPA Grup ), Oğuzhan Ardıç (SALT E.C.C.) ve İlkin Sevigen (DİPM) konuşmacı olarak katıldı. Moderatör İsmet Mura, birinci panelde Türkiye’de Cx uygulamaları yapanlara, ikinci panelde ise işverenlere söz vermek istediklerini belirterek Çalıştay sonunda Türkiye’de Cx kavramının sektörümüzce daha net anlaşılır hale gelmesini beklediğini ifade etti.

İlk panelist Cüneyt Mert, HVAC ve mekanik Cx olarak konuşulan sistemin dışında aslında Cx’in bütün sistemleri kapsadığına dikkat çekerek Cx’in bütün disiplinlerin birlikte çalıştığı bir yapı olduğunu söyledi. Cx şirketinin denetimci değil, doğrulamacı olduğunu ifade eden Mert, sistemin doğru çalıştığını ve tuğlaları üst üste koyarak doğru şekilde ilerleme sağlamanın önemini vurguladı. Türkiye’de birçok konunun Cx ile karıştırıldığını bu nedenle bir şartname hazırlanması gerektiğini belirten Cüneyt Mert, bunu yapacak potansiyele sahip olduğumuzu ve hazırlanan şartnamenin kamu dahil ilgili tüm taraflara sunulmasının gerekliliğini vurguladı.

TTMD Commissioning Çalıştayı panelistleriPanelde söz alan Oğuzhan Ardıç, uzun yıllardır yurt dışında projelerde çalıştığını söyledikten sonra yurt dışındaki bağımsız organizasyonların günümüzdeki noktalara kısa sürede gelmediğini ve belirli aşamalardan geçtiklerini ifade etti. Bu kuruluşların en büyük müşterilerinin devlet olduğunu ve devlete ait binalarla iş yaptıklarına dikkat çeken Ardıç; Türkiye’de öncelikle devlete Cx kavramı kabul ettirilebilirse daha kolay ilerlenebileceğini, kamu şartnamelerinde Cx’in yer almasının özel sektörü de geliştireceğini belirtti.

Üçüncü panelist İlkin Sevigen, yurt dışı ve yurt içinde çok sayıda projede çalıştığını ama Türkiye’de geçmişte kamuya ait bazı projelerde şartnameden Cx’in çıkarıldığına ve bu nedenle önemli bir fırsatın yıllar önce değerlendirilemediğine dikkat çekti. Şu an hali hazırda bulunan bazı dokümanların Türkçeye çevrilmesi gerektiğini ve bu sayede proje sahibinin ihtiyaçlarının (OPR) daha kolay anlaşılacağını belirten Sevigen, Türkiye’de Cx firmasının az olduğunu söyledi.

Türkiye’de Commissioning Bakış Açısı’nın işverenler tarafından işlendiği Panelin ikinci bölümüne Hakan Güneri (MR İşletme Hizmetleri Danışmanlığı), Burak Rıza Toraman (Rönesans Gayrimenkul Yatırım) ve Mert Ayışık (Eczacıbaşı Gayrimenkul Geliştirme ve Yatırım) konuşmacı katıldı.

TTMD Commissioning ÇalıştayıHakan Güneri, yatırımcıların Cx’ten sağlayacağı faydaları anlamak ve hangi sistemleri Cx edeceklerine karar vermek için bazı örnekler denediklerini ve ardından kendilerine teklif verebilecek firmaları seçtiklerini söyledi. Sertifikası olmayan Cx firmalarını ihaleye davet etmediklerini belirten Güneri, akredite kuruluşlardan firmaların onay alınmasının çok önemli olduğunu ifade etti.

Burak Rıza Toraman, tespit ettikleri hastalıklı binaları düzelterek büyük oranda enerji tasarrufu sağladıkları örnekleri sunduktan sonra sıfır binalara da Cx yapmaya başladıklarını söyledi. OPR yani bina sahibinin gereksinimleri olmadan çalışmanın çok zor olduğunu anlatan Toraman, Cx’i elektrik, mekanik, otomasyon ve mimarinin bir arada olması gereken bir yapı olarak gördüklerini ve bu şekilde yatırımlarına devam ettiklerini belirtti.

İhale yapmadan önce firmaları bulup dinleyerek farklı firma görüşleri elde ettiğini söyleyen Mert Ayışık, yabancı dokümanları da inceledikten sonra bir şartname ve sorumluluk matrisi hazırladığını belitti. Türkiye şartlarına uygun kullanıcı dostu bir şartname hazırlanması gerektiğine dikkat çeken Ayışık, bunda TTMD gibi kurumların önemli yol alabileceğini ifade etti.

TTMD Commissioning ÇalıştayıTTMD Commissioning Çalıştayı’nda düzenlenen son oturuma ASHRAE’den Walter Grondzik konuşmacı olarak katıldı. İlk olarak ASHRAE’nin Commissioning ile ilgili tarihsel süreci ve gelişmeleri özetleyen Grondzik, hazırlanan Guideline kitapları, sıradan ve yüksek performanslı binalardaki Cx uygulamalarını paylaştı. Mal sahibi isteklerinin belirlenmesinin ve Cx’in mümkün olduğunca erken devreye girmesinin önemine dikkat çeken Grondzik; aksi takdirde inşaat aşamasına gelene kadar birçok sürecin atlanabileceğini, tasarım aşamasında ekibe önemle ihtiyaç duyulduğunu söyledi. Grondzik, Cx ile elde edilecek faydalara değindikten sonra, Amerika’da ASHRAE’nin hazırladığı yönetmelik ve standartların mevcut durumuyla ilgili katılımcıları bilgilendirdi.

Daha sonra geçilen atölye çalışmasında çalıştay katılımcıları gruplara ayrılarak Commissioning kavramının Türkçe terminolojisi, yaygınlaştırılması, ihale edilmesi ve uygulanması konuları üzerine çalışma yaptı.

TTMD Commissioning Çalıştayı 15-16 Kasım 2019Çalıştayın kapanış konuşmasını yapan TTMD Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Kemal Gani Bayraktar, çalıştayın düzenlenmesinde emeği geçen başta TTMD Commissioning Komitesi olmak üzere, çalıştaya katkılarından dolayı AICARR, ASHRAE, ISHRAE ve REHVA derneklerine ve Çalıştay Sponsorları GEPA, Alarko Carrier, Danfoss, Grundfos, Form, Eurovent ve Boreas’a ve de tüm katılımcılara teşekkür etti.