Isıtma sistemleri arasında gün geçtikçe öne çıkan yerden ısıtma sistemlerinde yapı elemanı içerisine, belirli çap ve şekillerde yerleştirilmiş olan borulardan geçirilen sıcak akışkan sayesinde, ısıtılan yapı elemanı görece düşük sıcaklığa sahip büyük bir ısıtıcı panel gibi etki etmektedir. Isı transferi temel denkleminde görülebileceği üzere, transfer edilen ısıyı arttırabilmek için ya ortam ile ısıtıcı arasındaki sıcaklık farkı arttırılmalı, ya da ısıtma yüzey alanı arttırılmalıdır. Yerden ısıtma işte bu prensibe uygun olarak düşük sıcaklık ile büyük alandan yapılan ısı transferi prensibine göre çalışmaktadır.
Yerden ısıtma sistemlerinin çalışma prensibi şu şekildedir:
Görece düşük sıcaklıkta kolektörlere gönderilen su her bir hattan geçerek ısısını boru etrafını saran şap tabakasına iletmektedir. Şap tabakasını geçerek yüzey kaplamasına aktarılan ısı, tabandan ortama hem ışıma hem de taşınım yolu ile aktarılmaktadır. Isı büyük oranda ışıma yoluyla aktarıldığı için ortamdaki hava hızı çok düşük olmaktadır.
Sistemin yapı elemanları şu şekildedir:
1- Zemin katmanı
2- Nem bariyeri
3- Yalıtım tabakası
4- Kaplama folyosu
5- Boru şekillendiriciler
6- Borular
7- Şap
8- Kenar izolasyon bandı
9- Döşeme malzemesi
Oventrop Yerden ısıtma sistemi boruları;
Sistemin ana ekipmanı olan borular, dağıtım kolektöründen sonra zemin içerisine girerek, proje şartlarına uygun olacak ara mesafesi, uzunluk ve döşeme şekline göre yerleştirilir. Farklı hammaddelerden borular kullanılma şansı olmasına rağmen, gerek yüksek sıcaklık ve basınç dayanımı gerekse donma sıcaklıklarındaki dayanımları sebebiyle PE-X boruları tercih edilir. Polietilen borulara çeşitli kimyasal veya fiziksel yöntemler uygulanarak yapılan “Crosslink” (Çapraz Bağlama) işlemi sonucu elde edilen borular Pe-X şeklinde tanımlanmaktadır. Pe-X borular TS 10762 ve DIN 16892 ‘ye göre çevre tesirli gerilme (sv) değeri 70 °C ‘de 50 yıl dayanım şartlarında 5,55 N/mm2 ‘ye ulaşmaktadır.
Oventrop PE-X Isıtma sistemi boruları;
PE borularına çapraz bağ özelliğini kazandırmak için iki metot vardır:
1- Kimyasal
2- Fiziksel.
Bunlar kendi içinde de dörde ayrılmaktadır.
· Peroxid ile kimyasal bağlama, PE-Xa (Engel PAM metodu), kimyasal sıcak çapraz bağlama (tuz banyosunda sıcak çapraz bağlama)
· Azo ile kimyasal bağlama, PE-Xd (Lubonyl metodu), kimyasal sıcak çapraz bağlama
· Silan ile kimyasal bağlama, PE-Xb (DOW Corning metodu), kimyasal soğuk çapraz bağlama
· Şua ile fiziksel bağlama, PE-Xc (AEG + Radiation-Dynamics metodu) fiziksel çapraz bağlama elektron şuası ile çapraz bağlama (ilave kimyasal maddelere ihtiyaç yoktur)
Kimyasal bağlama yöntemlerinin avantajları:
- Boru fevkalade esnektir ve soğuk döşenebilir,
- Zamana bağlı sürtünme dayanımı yüksektir,
- Oksijen bariyerli.
Kimyasal bağlama yöntemlerinin dezavantajları:
-Sıhhi tesisatta kullanıldığında borular döşendikten sonra yıkanmalıdır,
-Suyun tadı bozulur.
Fiziksel bağlama yöntemlerinin avantajları:
- boru fevkalade esnektir ve soğuk döşenebilir,
- zamana bağlı sürtünme dayanımı yüksektir,
- oksijen bariyerli,
- sıcaklıkta formunu korur,
- ısıtmada ve sıhhi tesisatta kullanılabilir,
- buharlaştırılmış folyo,
- ilave dış dayanıklılık,
- Boruların yıkanmasına gerek yoktur,
- suyun tadı bozulmaz.
Sonuç olarak, sistemlerde kullanılan borulardaki “a-b-c-d” ifadeleri boruların kalitelerini değil, elde edilirken kullanılan çapraz bağlama işlemini ifade etmektedir.
Oventrop Yerden ısıtma sistemlerin faydaları:
- Mimari tasarım rahatlığı
- Isı kayıp değerleri
- İlk yatırım ve işletme maliyetleri
- Sistem esnekliği
- İnsan konforu
Oğuzhan Mandacı /Oventrop Satış Mühendisi
Makine Mühendisi{jcomments on}
