Kerem Çilli / Makale / Güneş Enerjisi ile elektrik üretimi konusuna yeni başlayanlar için temel bilgileri paylaşmak isterim.
Kerem Çilli Öncelikle şu ayrımı yapalım Güneşten elektrik üretiminde bizim için önemli olan gelen ışıktır. (Işınım)
Biz su ısıtmıyoruz o yüzden sıcak bizim için iyi birşey değil. Aksine havanın ılık ve ışınımın en çok olduğu senaryo, en istediğimiz senaryodur. Akşam doğal olarak çalışmayacaktır. Ay ışığından enerji üretilemiyor. (En azından şimdilik)
Güneş enerjisine başlangıç için kullanacağınız dönüştürücüyü seçmeniz gerekir (çünkü güneş paneli DC enerji vermektedir, biz evlerimizde AC enerji kullanıyoruz. 220 V AC)
Güneş enerjisi için solar panel de seçmemiz gerekmekte. Kablo ve konstrüksiyon ve tasarıma göre solar için dizayn edilmiş aküler kullanmak gerekebilir.(Akü solar sistemler için zorunlu bir ürün değildir. Aküsüz de güneş enerjisi tasarımı yapılabilir.)
Piyasada Temel olarak 3 çeşit fotovoltaik panel bulunabilir, (daha verimli teknolojik farklı versiyonlarda var tabiki), Poly kristal, Mono kristal ve İncefilm panellerdir.(İncefilm de kendi içerisinde farklı modelleri vardır.)
Fotovoltaik panelTürkiye’ de yapılan uygulamaların çok büyük çoğunluğu poly kristal panel kullanılarak yapılmıştır, standart boyutlar (1.65 metre yükseklik ve 99 cm genişlik) içerisinde 60 adet solar hücre barındırır, bu hücreler küçük piller gibi düşünülebilir ve hepsi ard arda (seri) bağlanarak bir paneli oluştururlar.(0.58V 1 küçük hücre potansiyeli x 60 adet küçük hücre = 1 adet panel açık devre voltajı 34,8V)
3 çeşit standart panel dönemi yerini yeni nesil panellere doğru bırakıyor, bir iki sene sonra poli kristal panel bulmak bile kolay olmayacak. Nedeni, verimlilik anlamında ulaşabileceği üst sınırlara ulaştı. Mono kristal “P tipi” ve ” N tipi” olarak farklı versiyonları var. Çift taraflı “bifacial” arka yüzeyine seken ışınım ile de enerji üretebilen paneller... Back contact olarak adlandırılan ön yüzeyinde hiç iletim hattı olmayan daha verimli paneller, HIT denilen hem mono hem incefilm katmanları bulunan paneller, yarım kesim olarak adlandırılan half cut paneller… Hepsi şu an ticari olarak satışta olan panellerdir.
Panel seçimi önemlidir. “Mono kristal mi? poli kristal mi? almalı ” sorusu mazide kaldı artık.
Güneş enerjisi
Güneş paneli eve direkt elektrik verebilir mi ?
Panelde üretilen güç DC dir, yani evdeki aletleri direkt olarak bağlayıp çalıştıramazsınız, arada bir dönüştürücü olması gerekir, bu dönüştürücülere inverter (bazı kaynaklar invertör) olarak adlandırılırlar. İnverterlerin de kendi içerisinde farklı çeşitleri vardır, detayları başka bir yazıda belirtmekle birlikte isimleri şebeke bağlantılı (ongrid), şebeke bağlantısız (off-grid) ve bu iki ürünün birleşimi olan hybrid (hibrit) olarak adlandırabiliriz .
Güneş enerjisine başlangıç nasıl olmalı?
İllaki binlerce TL bütçenizin olmasına gerek yoktur. Bir adet panel ve bir adet mikro inverter ile de sistem kurulabilir.
Akülü sistemler zorunlu değilseniz henüz tavsiye etmem . Çok fazla problem telefonu alıyoruz internette “akıllı inverter” olarak satılan ucuz cihazlarla ucuz akülerle sistem kurduğunuzda sorun çıkma ihtimali yüksek, çünkü kullanacağınız yüklerin hesabı yapılmadan satış yapılıyor. 3 bin TL veya 5 bin TL gibi rakamlara akülü güneş enerjisi olmaz…
Peki ne yapmanızı öneririm; şehir şebekesinin olduğu bir yerde iseniz şebeke bağlantılı sistemler kurulabilir ( aküsüz) . Evinizin ihtiyacını karşılayıp , elektrik fazlasını dağıtım şirketine satabilirsiniz. Devlet garantisinde ve vergiden muaf olarak. Mesela örnek bir küçük ev sisteminin şubat 2020 üretim ve ne kadar tasarruf sağlamış bu linkte
Güneş enerjisine başlangıç sanıldığı kadar zor değildir. Doğru bilgiyi bulmak gerekir. Bu konudaki sıkıntıları engellemek adına youtube kanalımızı açtık. (Aşağıda linki mevcuttur.)
Bu cihazların en temel görevleri nedir ?
Panelde üretilen enerjiyi evde kullanabileceğimiz enerji türüne (AC) döndürmesi. Bu görevin yanı sıra bazı modeller üretim fazlası solar enerjiyi akülere depolayabilir ve akşamda sanki güneş varmış gibi bedava elektrik kullanmaya devam edebilirsiniz. Gelişen akü teknolojileri ile farklı tiplerde aküler bu sistemlerde kullanılabilir, örneğin Lityum - ion veya kurşun asit AGM veya JEL aküler kurşun karbon aküler.
Kullanım amacı belirlemek
Solar Enerji sistemini kurarken öncelikle hangi amaçla kurmak istediğinizdir? Örneğin elektrik faturanızı düşürmek için fazla enerjiyi satmak için veya şehir şebekesinden hiç enerji almak istemiyorum tamamını üreteceğim bir sistem veya bunların hepsi. Yada elektriğin fazlasının satışının çok kazandırmadığı durumlarda, ayrıca ekipmanlar (elektrikli su ısıtıcı ve kontrol sistemi) enerji fazlasıyla su ısıtarak doğalgaz masrafını düşürebilirsiniz.
Güneş enerjisi ürünlerin kullanım ömrü
Ürünlerin kullanım ömürleri (panel ve inverter) 20 yıl 25 yıl olarak belirtilmektedir, panel garantileri 15 - 20 yıl verilebilmekte. (Fotovoltaik panel üretim değeri yıllar içerisinde aşağı yönlü hareket eder ancak 20 yıl sonunda bile %80 çıkış gücü verebileceğini garanti eder, inverter garantileri standart bir elektronik ekipmandan farklı olarak 5 yıl verilmekte ve garanti uzatımı yapılabilmektedir.)
Hangi durumlar sorun oluşturur?
Solar inverter ve paneller sıcaktan çok hoşlanmazlar, ayrıca kaçınılması gereken en önemli konu gölgelenme konusudur, panel için gölge demek kriptonit görmüş superman demektir.Panellerin üzerindeki tozlar, kablolardan kaynaklı kayıplar işin doğasında vardır ancak kablo konnektör seçimi çok önemlidir. Basit gibi görünür fakat küçük veya büyük solar sahalarında çoğunlukla problemin temel nedenidir. Satın alınan panellerin A kalite olmaması üretimlerinin limitli olmasına, ayrıca garanti sürelerininde limitli veya hiç olmaması durumunu beraberinde getirebilir. Aldığınız ürünün ne olduğunu ne kadar garantili ve bu garantinin neleri kapsadığını yazılı olarak almanızda fayda var.
Güneş enerjisi konusunu özetleyecek olursak
Güneş enerjisi
Özetleyecek olursak; solar panelden gelen güç dönüştürülür ve evde kullanacağımız enerjiyi elde ederiz . Kullandığımızı kullanır, fazlasını şehir şebekesine verebiliriz ve/veya depolayabiliriz veya elektriğin fazlasıyla su ısıtıp doğalgaz masraflarımızı aşağıya çekebiliriz.
Yakın gelecekte, enerjinin depolanması konusu çok büyük önem kazanacak ve sonrasında elektrikli araçların hayatımıza girmesine zemin sağlanmış olacak. Sadece vatandaş evinde hem tüketici hemde üretici olacak ve akıllı şebekelerin bence temelini oluşturacaklar.
Güneş enerjisini öğrenmek için herkese yönelik farklı içeriklerimiz bulunmaktadır.
Elektrik-Elektronik Mühendisi Kerem Çilli
https://www.youtube.com/c/technicall_tr
http://www.keremcilli.com/yeni-baslayanlar-icin-solar-enerji/
www.keremcilli.com/mikro-inverter-nedir-kurulumu-ve-fiyat-araligi
http://www.keremcilli.com/3-bin-tl-5-bin-tl-ye-gunes-enerjisi-olmaz/