PETDER RAPORU

2011 Ocak Mart döneminde toplam motorin tüketimi (motorin ve kırsal motorin) 2010 Ocak Mart dönemine göre % 6,1 artarak 3,4 milyon m³ olarak gerçekleşmiştir.

Toplam benzin tüketimi 2011 yılı ilk çeyreğinde önceki yılın ilk çeyreğine göre % 6 oranında azalarak yaklaşık 550 bin m³ olmuştur.

Otogaz LPG tüketiminin 2010 Ocak Mart dönemine göre yaklaşık % 3,1 oranında artarak 550 bin ton olduğu ve 2011 yılı ilk üç ayında toplam LPG tüketiminin % 1,6 oranında arttığı hesaplanmaktadır.
2011 yılı ilk çeyreğinde fuel oil ve kalyak türlerinden oluşan siyah ürün tüketimi, geçen yılın aynı dönemine göre % 0,4 azalarak 294 bin ton olarak gerçekleşmiştir.
2011 yılı Ocak Mart döneminde tüm akaryakıtların toplam tüketimi %4,1 artarak 3,6 milyon ton olmuştur.
2011 yılının ilk üç ayında Türkiye’nin toplam yağlama yağları tüketiminin bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık % 21 oranında artarak 114 bin ton olarak gerçekleştiği hesaplanmaktadır.

b) Akaryakıt ve Otomotiv Yakıtlarından Sağlanan Vergiler ve İşlem Hacimleri:
2011 yılı Ocak Mart döneminde akaryakıt tüketiminden sağlanan dolaylı vergilerin (KDV ve ÖTV) geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık % 10 artarak 8 Milyar TL’ye ulaştığı hesaplanmaktadır. Bu dönemde LPG tüketiminden elde edilen dolaylı vergiler toplamının ise % 3 oranında artarak 1,5 Milyar TL'ye ulaştığı, böylece akaryakıt ve LPG sektörlerinden sağlanan dolaylı vergi gelirlerinin bir önceki yıla göre % 8 artarak 9,3 Milyar TL’ye ulaştığı hesaplanmaktadır.

c) Uluslararası piyasalarda Ham Petrol ve ürün fiyatları :
2010 yılında ortalaması 77,1 $ olarak gerçekleşen Brent tipi ham petrol varil fiyatı, 2011 ilk üç ayında 92,6 $ ile 117 $ aralığında değişim göstererek ortalama 105,1 $ olmuştur. Türkiye için referans kabul edilen Akdeniz Piyasasında benzin ve motorin fiyatları 1.070 $/ton düzeyine kadar tırmanmış ve üç aylık ortalama benzin fiyatı 921,7 $/ton, motorin fiyatı 922 $/ton, LPG ise 890 $/ton olmuştur. Raporun yayınlandığı günlerde dünya piyasalarında Brent petrolü 127 $/varil seviyesine gelmiş, Akdeniz piyasalarında benzin fiyatları 1.160 $/ton’u aşmış, motorin fiyatları ise 1.070 $/ton düzeyini geçerek yeni bir rekor kırmıştır.
2011 yılının ilk üç aylık döneminde Türkiye’deki vergisiz akaryakıt fiyatlarındaki artış dünya piyasalarındaki artışın altında gerçekleşmiştir. Türkiye’deki pompa fiyatları Akdeniz ülkeleri ortalaması ile uyumlu seyretmektedir :

2010 yılının son döneminde hız kazanan dünya petrol fiyatlarındaki artış, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, Türkiye petrol piyasasına da yansımış ve bunun bir sonucu olarak artan pompa fiyatları 2011 yılının ilk üç ayında da Kamuoyunda önemli bir tartışma konusu olmuştur. Bu süreç içinde Türkiye için referans kabul edilen Akdeniz piyasalarında benzin fiyatları %20,5 artarken, bu durum Türkiye’deki pompa fiyatlarına %14,7 oranında yansımıştır. Motorin fiyatları ise %30,3 artarken, bu gelişmenin Türkiye’deki pompa fiyatlarına yansıması %16,2 seviyesinde kalmıştır. Dolayısı ile, dünya piyasalarında petrol ve akaryakıt fiyatlarındaki bu olumsuz gelişmelerin Türkiye akaryakıt piyasalarına fiyat yönü ile yansıması oldukça sınırlı bir düzeyde kalmıştır.

Türkiye’de İstanbul için dağıtım şirketleri tarafından ilan edilen tavan pompa fiyatlarının ülkemize özgü yasal ve yapısal farklılıklara rağmen, Roma, Atina, Paris, Madrid gibi Tükiye için referans kabul edilen Akdeniz ülkelerinin muadil şehirlerindeki vergisiz istasyon pompa fiyatları ortalaması ile uyumlu seyrettiği görülmektedir.

d) 2011 Yılı Ocak Mart Dönemi Genel Değerlendirmesi:

• 10 Numara yağ ve kaçak/kayıt dışı akaryakıt sorunu devam etmektedir. Ülkemizin bu alandaki vergi kaybı sorunun devam ettiği yaklaşık iki yıllık süreçte 2.0 Milyar TL düzeyini aşmıştır. Soruna teknik önlem olarak EPDK tarafından yayınlanan madeni yağ tebliği sektörde yoğun tartışmalar yaratmış, madeni yağ üretim ve ihracatında sorunlu bir süreç yaşanmıştır :

2010 yılı PETDER Sektör Raporunda 10 numara yağ adı altında yapılan faaliyetlerin büyüklüğünün 2010 yılında 1 milyon ton’un üzerinde olduğu, neden olduğu vergi kaybının ise 1,5 Milyar TL düzeyinde olduğu belirtilmiştir. Bu önemli büyüklükteki sorun 2011 yılının ilk üç ayında da aynı şekli ile devam etmiştir. Bu süreçte Şubat ayı içinde yayınlanan EPDK Tebliği, bir taraftan yasa dışı yürüyen 10 Numara yağ faaliyetine engel olmaya yönelik olarak teknik düzeyde önlemler koymaya çalışırken, diğer taraftan ülkemizin madeni yağ üretimi ve ihracatında ciddi sorunlara yol açmıştır. Bu sorunların giderilmesi için girişimler devam etmektedir. Diğer taraftan sektörün 10 numara yağ sorunun asıl çözüm olarak gördüğü madeni yağlar, yağlama müstahzarları ve baz yağlar ile motorinin ÖTV tutarlarının eşitlenerek, bu ürünlerin sınai üretimlerde kullanılması halinde vergi iadesi yönteminin uygulanması talebi Maliye Bakanlığımızdan çözüm beklemeye devam etmektedir.

• 1 Nisan 2011 tarihi itibarı ile ülkemizde pompalardan satılan tüm motorin türlerinde kükürt miktarı 10 ppm’e inmiştir.

AB uygulamaları paralelinde motorin türlerindeki azami kükürt içeriğinin 10 ppm ile sınırlandırılmasına yönelik EPDK tarafından yapılan düzenleme gereği, 1 Nisan 2011 tarihinden itibaren pompalardan kükürt miktarı 10 ppm’i aşan motorin satışı tamamen sona ermiştir. Böylece Kurumun AB Direktiflerine uyum kapsamında aldığı bu kararla akaryakıtlardaki kükürt miktarı Türkiye’de de birçok AB ülkesi ile eş zamanlı olarak (1 Ocak 2011 tarihi itibarı ile) 10 ppm ile sınırlandırılma süreci sonuçlanmış ve düşük kükürtlü motorine geçiş süreci başarı ile sonuçlandırılmıştır.